กรณีนี้ต้องถามตรงคงต้องตอบตรง การส่งเขาไปฝึกเป็นมักเป็นหนทางผู้เลี้ยงที่ประสบปัญหาในการเลี้ยงซึ่งจะกระทำก็ต่อเมื่อมันเกิดปัญหาเมื่อหมาโตจนยากควบคุมอย่างน้อยก็ 5-12 เดือนไปแล้ว แล้วคิดแก้ปัญหาโดยทางลัด ซึ่งในความรู้สึกดูเหมือนว่ามันจะได้ผลเร็ว แต่ในทางกลับกันถ้าผู้เลี้ยงนำเขาไปฝึกแล้ว เมื่อถึงเวลาที่เขากลับบ้าน ผู้เลี้ยงยังไม่เปลี่ยนแปลงพฤติกรรม ไม่นานเขาก็จะเป็นเหมือนเดิม

 ปัญหาที่เกิดขึ้นมักเกิดจากความที่ผู้เลี้ยงไม่รู้ในพฤติกรรมของบางแก้วอย่างหนึ่ง 2-3 เดือนลูกบางแก้วน่ารักมาก รูปร่าง ขนที่ออ่นนุ่ม ดวงตาใสๆกับนิสัยที่ซุกซนอยากรู้อยากเห็นในวัยเด็ก ผู้เลี้ยงบางท่านอาจหลงในความน่ารัก มักเลี้ยงแบบตามใจ  ซึ่งนี่คือจุดเกิดของปัญหา ถ้าหากปล่อยไปนานๆ เขาอาจเอาแต่ใจจนเป็นนิสัย เมื่อเขาเอาแต่ใจผู้เลี้ยงก็เกิดสับสนว่านี่เกิดอะไรขึ้นกับหมาที่เลี้ยงไว้อย่างดี ทั้งอาหาร ทั้งที่อยู่ ทั้งความรัก แล้วก็ปล่อยปัญหาไว้ด้วยความไม่รู้ เมื่อทุกอย่างพร้อมสำหรับบางแก้ว  เขาจะกลับกลายเป็นผู้ควบคุมคนเลี้ยงแทนและสิ่งที่ตามมาก็คือการก้าวร้าวกับผู้เลี้ยง   คุณลองทำความเข้าใจกับพฤติกรรมของบางแก้วตามข้อความข้างล่างนี้ ซึ่งเขียนจากประสบการณ์ที่เลี้ยงเจ้าไปร์ทมา 3 ปี ถ้าเป็นไปได้ช่วยเล่าวิธีการเลี้ยงเขา พฤติกรรมที่เป็นปัญหาในขณะนี้ให้ละเอียดเท่าที่จะจำได้ ซึ่งกรณีนี้ผมว่าแก้ไขเขาได้ไม่ยากแต่ต้องใช้เวลา ซึ่งทั้งนี้ก็ต้องขึ้นอยู่กับตัวผู้เลี้ยงด้วยว่าจะปรับเปลี่ยนพฤติกรรมของตัวเองได้หรือไม่ ใจแข็งพอหรือไม่ ซึ่งคำว่าใจแข็งในที่นี้หมายถึง การไม่ตามใจ ไม่ใช่ต้องไปทำร้ายเขาด้วยการตี หรือวิธีการที่ทรมานอื่นใด  แต่เป็นการตัดทอนสิทธิ์ที่เขาได้รับในปัจจุบันให้ลดน้อยลง

โดยธรรมชาติของหมาเด็กๆ เขาชอบที่จะเล่น ร่าเริง ซึ่งก็เป็นส่วนดีโดยธรรมชาติของเขา ( ดีกว่าหมานิ่ง ซึม ) เขาจะไม่ค่อยฟังคำสั่งเราเท่าไร ช่วง 3-10 เดือนโดยประมาณ เขาจะซนมาก วิ่งเล่น กัด แทะ ขุด บางครั้งอาจมีพฤติกรรมแปลกยามที่เขาไม่พอใจ บางครั้งอาจจะเล่นเจ็บๆ ตัวเล็กฟันเขาจะคม พอโตขึ้นหน่อยแรงเขาจะมากขึ้น จนกว่าเกือบ 1 ปีผ่านไปโดยประมาณ เขาจะเริ่มเข้าใจเราและฟังเรามากขึ้น และจะดีขึ้นเป็นลำดับ ทั้งนี้ต้องขึ้นอยู่กับวิธีการเลี้ยงเป็นสำคัญ

ช่วง 1 ปีแรกเป็นช่วงที่หลายท่านเรียกว่า “บ้านกลายเป็นนรก” จะเป็นเสน่ห์ของบางแก้วอีกอย่างหนึ่งที่แสบๆคันๆ ทั้งนี้ผู้เลี้ยงต้องเข้าใจในธรรมชาติของบางแก้ว ซึ่งไม่ใช่เรื่องผิดปกติแต่ประการใดในพฤติกรรมแปลกๆของเขาและทุกอย่างสามารถแก้ไขได้ แต่ควรที่จะกันไว้ก่อนด้วยการสอนและทำโทษเขาเมื่อเขาทำผิดจะเป็นการดี ถ้าผ่านช่วงนี้ไปได้เขาจะน่ารักและมีเสน่ห์ของบางแก้วในทางที่ดีออกมาให้เห็น

                พฤติกรรมต่างๆ กับการป้องกันและแก้ไข

ไม่ฟังคำสั่ง....เนื่องจากเขายังเล็ก ก็ไม่ต่างกับเด็กทั่วไปที่ยังไม่เข้าภาษา จะเล่นอย่างสนุกสนาน เรียกว่าเล่นอย่างเดียว อย่างอื่นข้าไม่สน จนกว่าจะถูกทำโทษ ถึงแม้เขาจะพูดไม่รู้เรื่อง เราก็ควรจะสอนหรือทำโทษทันที่ที่เขาทำผิด เช่น คำสั่งให้เขา “หยุด” ด้วยน้ำเสียงที่หนักแน่น สั้นๆ และเด็ดขาด ถ้าเขาไม่หยุด อาจใช้ไม้ หนังสือ ตีพื้นให้เกินเสียงดังๆ แล้วสั่งให้ “หยุด” ทำซ้ำๆ บ่อยๆ เขาจะรับรู้ได้เอง “การสอนเขาวันนี้ ดูเหมือนว่าจะไม่ได้ผลแต่มันจะมีผลในวันข้างหน้า” การสอนในเรื่องใดๆ ควรทำบ่อยๆ แต่อย่านาน เพราะอาจทำให้เขาอยู่ในสภาะเครียด ปล่อยบ้าง สอนบ้าง เล่นบ้าง สลับกันไป ที่สำคัญอีกส่วนหนึ่งก็คือตัวผู้สอน ต้องนิ่ง น้ำเสียงดัง ชัดเจน ใช้คำสั่งสั้นๆ เช่น หยุด ไป เพราะถ้าใช้น้ำเสียงโวยวาย ใช้คำหลายคำ หมาจะสับสน

*** การวิ่งเล่นบนพื้นลื่นควรระวังเรื่องข้อสะโพก ไม่ควรให้เขาวิ่งเล่นเร็วบนพื้นลื่น ขาหลังอาจเสียหรือพิการ ถ้าเกิดขึ้นแล้วในกรณีที่รุนแรง เขาจะเดินไม่ได้ อาจต้องใช้วิธีการผ่าตัด

                การกิน....ไม่ควรป้อน การเลี้ยงหมา “อย่าตามใจ อย่าสงสาร” จะเสียหมา  ให้เขากินเป็นเวลา ถ้าไม่กินอย่าป้อน ถ้าเป็นอาหารที่เสียง่ายเมื่อเขาไม่กินให้เก็บ แล้ววางอาหารเม็ดให้แทน เขาหิวเขาจะมากินเอง ส่วนน้ำคงต้องมีให้เขาตลอดเวลา

                การขับถ่าย....ให้ใช้วิธีปูกระดาษหนังสือพิมพ์ เมื่อเขาจะขับถ่ายหรือฉี่ ถ้าเห็นให้จับเขาไปที่หนังสือพิมพ์ที่เตรียมไว้ แรกๆก็จะทุลักทุเลสักหน่อย ทำซ้ำๆ บ่อยๆ เขาจะรู้ได้เอง  จากนั้นใช้น้ำยาไฮเตอร์ผสมน้ำล้างเพื่อทำความสะอาดและดับกลิ่น  ครั้งต่อไปควรเก็บเศษหนังสือพิมพ์ที่มีกลิ่นฉี่ บางส่วน ซ่อนไว้ในกระดาษหนังสือพิมพ์ชุดใหม่ เพื่อให้เขาได้กลิ่นจะได้มาฉี่ที่เดิม

                แต่ถ้าเขาถ่ายนอกบ้านควรนำกระดาษหนังสือพิมพ์ ติดตัวไปด้วยเพื่อรองและเก็บใส่ถุงพลาสติก แล้วนำไปทิ้ง ทั้งนี้เพื่อไม่ให้เป็นปัญหากันบุคคลอื่นๆ

                การกัด แทะ สิ่งของ.....ขั้นแรกควรนำสิ่งของที่มีค่าทุกชนิด เก็บในที่สูงให้พ้นปากเขา ถ้าเขายังสามารถกัดสิ่งของเหล่านั้นได้ให้โทษตัวเราเอง การกัด แทะ สิ่งอื่นๆ เช่น ขาเก้าอี้ โซฟา หรือสิ่งของอื่นๆ ถ้าเห็นให้ใช้คำสั่ง “หยุด” ทันที  ถ้าเขาไม่หยุดให้ตบปากเขาเบาๆ เริ่มแรงขึ้นจนกว่าเขาจะหยุดและถอยออกไป เมื่อเขาถอยให้เอาสิ่งของที่เขากัดว่างไว้ใกล้ๆเขา ถ้ากัดอีกให้ตบปากทันที่จนกว่าเขาจะเลิก ทำลักษณะนี้ทุกครั้งที่เห็น เมื่อโตขึ้นเขาจะเลิกพฤติกรรมเหล่านี้ ไม่ติดเป็นนิสัย

                เนื่องจากการ กัด แทะ เป็นธรรมชาติของเขา ควรหาสิ่งทดแทน เช่น ของเล่นที่มีเสียง กระดูกปลอม หรือสิ่งของที่ไม่ใช้ เช่น รองเท้า เสื้อผ้า ทั้งนี้จะช่วยให้เขารู้สิ่งใดเป็นของเขา เขาสามารถกัดแทะได้ สิ่งไหนไม่ใช่ของเขา เขากัด แทะไม่ได้

            การใช้ของเล่น ของกิน ใดๆ บางครั้งเมื่อให้เขาแล้ว  “ขอ” คืน แม้จะอยู่ในปากเขาก็ตาม เขาต้องคืน ถ้าไม่คืนหรือมีอาการขู่ ให้ส่งเสียงดุและตบปากเบาๆ เพื่อไม่ให้เกิดนิสัยหวงของ เมื่อเขาคืนมา เราก็จะคืนให้เขา พร้อมทั้งลูบหัว และชมเชยเขา

            การเล่นแบบเจ็บๆ........เนื่องจากเขายังเล็ก ฟันคม ให้ใช้ผ้าขนหนูหนาๆ พันมือและเล่นกับเขา และเมื่อเขากัดติด กระชาก เราควรเล่นกับเขาบ้าง กระชากกลับเบาๆบ้าง เมื่อเล่นสักพักเราควรบอกให้เขา “ปล่อย” ถ้ายังเล่นเพลินให้ทำโทษเหมือนเดิม  คำสั่งปล่อย หยุด เป็นเรื่องสำคัญในการควบคุมเขาเมื่อเกิดปัญหาเวลาหลุดออกไปนอกบ้าน การเล่นอีกอย่างที่ควรทำคือการใช้มือกดคอแล้วจับให้เขานอนหงาย จนกว่าเขาจะนิ่ง นั่นเป็นการยอมรับว่าเขาพ่ายแพ้และยอมรับเราในฐานะจ่าฝูง

                การนำเขาออกนอกบ้าน.....การนำออกนอกบ้านเป็นเวลา เมื่อถึงเวลาเขาจะรู้ทันที่ ว่านี่เป็นเวลาของเขา การนำออกนอกบ้านควรใส่สายจูงตั้งแต่เล็กๆเพื่อความเคยชินเพราะเผื่อวันข้างหน้าที่ต้องนำเขาออกไปยังที่ต่างๆ เมื่อเขาโตขึ้นสัก 4-5 เดือน ก่อนจะออกสอนให้เขานั่งคอย แล้วค่อยใส่สายจูง ถ้าไม่ทำอย่านำเขาออก (ต้องใจแข็ง อย่างสงสาร)  การสอนให้นั่งด้วยวิธีง่ายๆ “ดึงสายจูงขึ้นให้หน้าเขาเงย แล้วกดท้ายเขาลง”

                การออกจากบ้าน เมื่อเปิดประตู ห้ามหมาออกก่อน เขาต้องนั่งรอ จนกว่าเราจะสั่งให้เขาออกทุกครั้ง และเราต้องเป็นผู้ออกก่อนเสมอ สิ่งสำคัญอย่างหนึ่งคือ “เราควรเป็นผู้นำหมา ไม่ใช่ให้หมาเป็นผู้นำ ทุกกรณี” ทั้งนี้หมาท่านจะมีปัญหาเมื่อเปิดประตู หมาจะวิ่งออกทันที่ บางครั้งเกิดอุบัติ พิการบ้าง เสียชีวิตบ้าง เพราะหมาที่ถูกเลี้ยงอยู่ในกรงหรือบ้าน จะไม่คุ้นเคยกับรถยนต์

                เมื่อออกจากบ้านควรนำเขาไปเข้าสังคมกับหมา กับคน เพื่อให้คุ้นเคย จะลดปัญหาเรื่องการระแวง ดุ ก้าวร้าว ลงได้

                การจูงหมา.....มือขวาถือปลายสายจูง มือซ้ายถือสายจูงบริเวณเหนือปลอกคอระยะห่างตามสะดวก ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับตัวผู้จูง  หมาอยู่ทางซ้ายมือเสมอ ให้ใช้มือซ้ายบังคับหมา เดินคู่ไปด้วยกัน  ถ้าเขาออกนอกเส้นทางให้บังคับโดยการกระตุกสายจูงไปในทิศทางตรงข้าม เพื่อให้เขาอยู่ในเส้นทางที่เรากำหนด ข้อควรระวังเขาจะถอยหลังเพื่อให้หลุดจากสายจูง ทั้งนี้ผู้จูงต้องสังเกตุหมาและสิ่งเร้ารอบๆข้างเสมอๆ เพื่อกำหนดทิศทางของหมา

                เมื่อเจอหมาเจ้าถิ่น อย่าตกใจ บังคับหมาให้อยู่ อย่าให้เขาตื่นตระหนกหรือกลัว เพราะถ้าเราแสดงอาการกลัว ตื่นตระหนก หมาจะเริ่มไม่ไว้ใจเหตุการรอบๆข้างรวมทั้งตัวเราด้วย จากนั้นสั่งให้เขานิ่ง สงบ ไม่เห่าโต้ตอบ แต่ถ้าหมาเจ้าถิ่นเข้ามาประชิดและอาจมีความเสี่ยง ให้ใช้ก้อนหินขว้าง เขาจะวิ่งหนีไปเอง (แรก อาจควบคุมไม่ได้ แต่ถ้าทำไปบ่อยๆ ทั้งคนทั้งหมาจะเคยชิน

 จำไว้เสมอ “ว่าเราต้องปกป้องหมาได้เสมอๆ แล้วเขาจะไว้ใจเราในที่สุด” เมื่อเขาไว้ใจว่าเราปกป้องเขาได้ เขาจะนิ่ง เฉย ไม่โต้ตอบ แต่ถ้าเจ้าถิ่นเข้ามาในระยะอันตราย เขาจะขู่  ต่อมาจะเห่ากรรโชกและกัดกันในที่สุด เราต้องตัดไฟตั้งแต่เขาขู่เพราะนั่นเป็นสัญญาณที่เขาบอกเราว่าเขารู้สึกว่ามันไม่ปลอดภัยแล้ว   ถ้ามีการกัดกันอย่าผลีผลามเข้าไปแยกเพราะสภาวะขณะนั้นมันหยุดไม่อยู่ ไม่มีใครฟังใคร ต้องรอจังหวะที่เขาถอยออกมาแล้ว เตะสถานเดียวเพื่อให้วงแตก ถ้าเป็นผู้หญิงถือไม่ติดมือไปด้วยก็ดี แต่ถ้าไม่จำเป็นอย่าใช้พร่ำเพรื่อ

พฤติกรรมแปลกๆหลายๆอย่าง เช่น การประท้วงด้วยการกัดสิ่งของเมื่อเขาต้องอยู่ตัวเดียว, การฉี่ ถ่าย เมื่อเขาไม่พอใจบางสิ่งบางอย่าง แบบทั่วบ้าน, การกัด แทะ สิ่งของ, การเอาจมูก ขาหน้าจุ่มลงในอ่างน้ำเย็นๆ, การเห่าหอนเมื่อถึงฤดูติดสาว, การเดินเข้ามางับ แขน ขา ฯลฯ สิ่งเหล่านี้ถ้าปฏิบัติตามวิธีการข้างต้นจะช่วยลดพฤติกรรมของขาได้ในอนาคต

เจ้าไปร์ทเองถ้าเมื่อถึงเวลาประมาณ 20.00 น. เป็นเวลาที่เขาจะได้ออกไปเดินเล่น ถ้าผมนั่งเฉย เขาจะมางับบริเวณแขนเบาๆ แล้วดึง แต่ถ้าผมยังนั่งเฉยเขาจะมายืนบังหน้าจอคอมฯ เสมอๆ หรือนั่งเผ้าหน้าห้องน้ำ หรือเดินตามตลอด บางแก้วเองมักแสดงอารมณ์ ด้วยพฤติกรรมที่เห็นได้ชัด เช่น งอน, โกรธ, ไม่พอใจ, ดีใจ

การที่สุนัขดมหรือมีอาการตื่นตัว สนใจ ณ จุดใดจุดหนึ่งในบริเวณบ้าน บางครั้งสิ่งเสียงเห่า ให้ตั้งข้อสงสัยไว้ก่อน ว่ามีสัตว์เล็กๆ หรือสัตว์เลี้อยคลาน เช่น หนู ตะขาบ งู ฯลฯ ควรค้นดูบริเวณนั้นก่อน อย่าละเลย นั่นหมายถึงอันตรายที่จะตามมา

ขอให้โชคดีครับ

เจ้าไปร์ท-5518