ทรงฉายพระรูปคู่กับสิบสาม

สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ นอกจากทรงสนพระทัยในดนตรีคลาสสิก ภาษา ประวัติศาสตร์ ศิลปวัฒนธรรม และงานด้านการสาธารณสุขแล้ว พระเมตตาอันงดงามอีกด้านหนึ่ง คือ โปรดการเลี้ยงสัตว์ เช่น สุนัขและแมวมาก ทรงเลี้ยงสุนัขตั้งแต่ยังทรงพระเยาว์ อีกทั้งทรงจดบันทึก รายละเอียดของสุนัขประกอบด้วย ชื่อสุนัข วันเกิด และอายุขัยของสุนัขทรงเลี้ยงที่เสียชีวิตไปแล้วอย่างละเอียด โดยทรงพิมพ์ด้วยพระองค์เอง ในอดีตทรงเลี้ยงสุนัขทั้งสิ้น 61 สุนัข ปัจจุบันมี 28 สุนัข ซึ่งส่วนใหญ่เป็นสุนัขพันธุ์ชิห์สุ ที่บุคคลต่างๆ นำมาถวาย จากทั้งในประเทศและต่างประเทศ

28 สุนัขทรงเลี้ยง

สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ แม้ทรงมีสุนัขทรงเลี้ยงในปัจจุบันมากถึง 28 สุนัข แต่ทรงจดจำประวัติของสุนัขได้ทุกตัว รายชื่อของสุนัขที่ทรงเลี้ยงไว้ มีรายชื่อดังต่อไปนี้

เค็ดซัล เป็นสายเลือดมาจากภูฏาน ตอลเต็ก เพศผู้ เป็นสายเลือดมาจากภูฏาน แข็งแรงและอายุยืนมาก อัลบี้ ลูกของสุนัขพันธุ์ไทย เพศผู้ เกิดที่วังเลอดิส ตูลูส เป็นพี่น้องกับอัลบี้และสีก็คล้ายกันมาก ลียอง สุนัขคอกเดียวกับอัลบี้และตูลูสแต่สีของลียองเป็นสีขาว หัวหิน ได้มาจากหัวหินครั้งเสด็จประพาส หัวหินตามกลับมาวังเลอดิส น้ำพุ (บูบี้) มีขนขาวสลับดำ ได้ชื่อพระราชทานว่าน้ำพุจากการถ่ายเบาตอนเด็กๆ มักขึ้นชี้ฟ้าเป็นน้ำพุเลย คีรีบูน มาจากสเปน เป็นสุนัขปราดเปรียว สง่างาม แพนด้า พันธุ์ชิห์สุ รูปหล่อขนยาว สีขาว หลง ชื่อหลงเพราะหลงเดินอยู่ถนนหลังวังเลอดิส ลักษณะคล้ายพันธุ์เยอรมัน เชพเพิร์ด แต่ขาสั้นกว่า เทนอีเลเวน ได้ฉายา “ราชินีชิห์สุ” ประจำวังเลอดิส แซนดี้เพศผู้พันธุ์โกลเด้น รีทรีฟเวอร์

มน พันธุ์ลาบราดอร์ รีทริฟเวอร์ สีเบซ เกาลัด พันธุ์ชิห์สุ เพศผู้ มังกร มาอยู่วังเลอดิสพร้อมเกาลัด เจ้าของฉายา “ตุ้ยนุ้ย” ดาว พันธุ์ชิห์สุ ซิกแซ็ก พันธุ์ชิห์สุ เพศเมีย ต้นคูณ เป็นสุนัขหลง ได้รับพระราชทานนามชื่อว่า “ต้นคูณ” เพราะถูกผูกไว้กับต้นคูณ หลังวังหลัง เจน พันธุ์ชิห์สุเป็นพี่น้องคอกเดียวกับไดมอนด์ ไดมอนด์ มีความพิเศษ คือ สีดวงตาที่สวยมาก ภาพันธุ์ สุนัขพันธุ์บอร์เดอร์ เทอเรีย บ่อเบี้ย เพศผู้ พันธุ์บางแก้ว เชสนัท สุนัขพันธุ์ชิห์สุเพศผู้ เกิดจากแม่ซิกแซ็กและพ่อเกาลัด วอลนัท ลูกคนที่ 2 ที่เกิดจากซิกแซ็กและเกาลัด เฮเซลนัท เป็นลูกสาวเพียงคนเดียวของซิกแซ็กและเกาลัด พีนัท เป็นน้องชายคนเล็ก หน้าเหมือนคุณพ่อเกาลัดอย่างกับแกะ พุธ ลูกของมนกับเนื้ออ่อน และ ไนท์ เป็นสุนัขหลงพบอยู่ที่ถนนหลังวังหน้าตาเข้าข่ายพันธุ์ผสมของแจ็ค รัสเซล วิ่งเร็วโดยเฉพาะเวลากลัว ทุกชื่อของสุนัขทรงเลี้ยงในสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอฯ ทรงตั้งให้ด้วยพระองค์เองทั้งหมด

ถวายงานด้านการรักษาสุนัขทรงเลี้ยง

หนึ่งในทีมสัตวแพทย์ผู้ถวายงานรักษาและดูแลสุนัขทรงเลี้ยงในสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ คือ ศ.สพ.ญ.ดร.ชลลดา บูรณกาล รองคณบดีปฏิบัติหน้าที่ผู้อำนวยการ โรงพยาบาลสัตว์เล็ก คณะสัตวแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ได้กล่าวเกี่ยวกับการถวายงานแด่สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอฯ ครั้งแรกว่า คณะสัตวแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ได้ถวายงานด้านการรักษาสุนัขทรงเลี้ยงตั้งแต่ปี 2530 คุณข้าหลวงนำสุนัขเพศผู้ พันธุ์แม้ว ชื่อ “โท” วัย 5 ปี ซึ่งมีอาการอาเจียน ซึมและขาหลังไม่มีแรง เนื่องจากป่วยเป็นไตวายเฉียบพลัน หลังจากทำการรักษาและออกจากโรงพยาบาลหลังจากทำการรักษา 1 สัปดาห์ สุนัขมีอาการปกติ และหยุดการให้ยารักษาใน 3 สัปดาห์

“ครั้งแรกที่คุณข้าหลวงนำสุนัขมารักษาที่โรงพยาบาลสัตว์เล็ก คณะสัตวแพทย์ได้ทำการรักษา จากนั้นดิฉันได้รับทุนอานันทมหิดลไปศึกษาต่อด้านโรคไตและความดันโลหิต ที่ยูนิเวิร์สซิตี้ ออฟ เพนซิลเวเนีย สหรัฐอเมริกา ตอนกลับมาได้มีโอกาสถ่ายทำรายการ หนึ่งในพระดำริ ก็ขอพระราชทานอนุญาตถ่ายทำสุนัขของพระองค์ ขณะทำงานพระองค์ทรงพระเมตตาลงมาทอดพระเนตรขณะที่ทีมงานถ่ายทำอยู่ ทรงตื่นเต้นว่าสุนัขของพระองค์ได้ออกรายการ เวลาวิ่งเล่นสุนัขทรงเลี้ยงจะหน้าตาเป็นอย่างไร จากนั้นมีสุนัขทรงเลี้ยงเข้ามารักษาที่โรงพยาบาลสัตว์เล็กอยู่เสมอๆ”

สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอฯ ยังทรงสนพระทัยในกิจการรักษาสัตว์ของคณะสัตวแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยเป็นอย่างมาก รวมทั้งเป็นองค์อุปถัมภ์จัดตั้งกองทุนช่วยเหลือสัตว์อนาถาและจรจัด โดยพระราชทานชื่อกองทุนว่า “กองทุนสิบสาม” โดยได้พระราชทานเงินเริ่มต้นจำนวน 1 ล้านบาท จากนั้นทรงพระกรุณาโปรดเกล้า พระราชทานทุนทรัพย์ส่วนพระองค์ สมทบอีกเป็นระยะๆ อีกทั้งเป็นองค์อุปถัมภ์ในการสร้างอาคารฉุกเฉิน สัตว์ป่วยหนักและคลินิกนอกเวลา พระราชทานเครื่องมือแพทย์และเป็นพระอุปถัมภ์จัดหาเครื่องฟอกไตของคลินิกเฉพาะทางโรคไต โรงพยาบาลสัตว์เล็ก คณะสัตวแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ฯลฯ

ตอนเสด็จไปรับ "ทัลย่า" ที่ตุรกี

‘สิบสาม’ สุนัขทรงเลี้ยงที่โปรดมากที่สุด

เมื่อครั้งอดีตมีสุนัขทรงเลี้ยงที่สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอฯ โปรดมากที่สุด คือ “สิบสาม” สุนัขพันธุ์บอร์เดอร์ เทอร์เรีย เพศเมีย เกิดวันที่ 13 ธ.ค. 2530 ลูกในครอกเดียวกันจึงชื่อธันวาคม สามสิบ และอาทิตย์ ขณะที่สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอฯ ทอดพระเนตรลูกสุนัข และทรงเรียกให้เข้ามาหาก็พบว่า สิบสามที่คลานเข้ามาหาเพียงสุนัขเดียว พระองค์จึงทรงเลี้ยงและทรงผูกพันมาก สิบสามเป็นสุนัขที่มีความจงรักภักดี อยู่ข้างพระบาทตลอดและในวัยสาวจะดุ ไม่ยอมให้ใครเข้าใกล้สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอฯ ได้ ขณะที่พระองค์แปรพระราชฐานไปประทับยังต่างจังหวัด หรือทรงมีพระภารกิจตอนเสด็จไปที่ไกลๆ สิบสามก็มักตามเสด็จไปด้วยเสมอ

“ตอนที่หมอเข้าไปดูแลสิบสามไม่ดุ เพราะเริ่มแก่แล้ว ในขณะที่เขาเจ็บปวดไม่เคยร้อง เป็นสุนัขที่อดทนมาก” คุณหมอชลลดาเล่า และบอกต่ออีกว่า กระนั้นสุนัขทรงเลี้ยงอีก 28 สุนัข สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอฯ ทรงรักทุกสุนัข เช่น ขณะที่สุนัขเกิดเจ็บไข้หรือไม่สบาย พระองค์สื่อสารกับคุณข้าหลวงที่พาสุนัขมารักษาที่โรงพยาบาลสัตว์เล็กฯ ตลอดเวลาว่า การรักษาเป็นอย่างไร และพระองค์ทรงรู้จักสุนัขของพระองค์ดีทุกสุนัข

“ระยะแรกๆ ที่เราให้การรักษา สุนัขทุกตัวมีประวัติ ใครลูกใคร ชื่อมาจากไหน พระองค์ก็จะรับสั่งว่า สุนัขชื่อนี้มีอายุเป็นกี่ปี กี่เดือน กี่วัน เสียอายุเท่าไหร่ เราก็สามารถคำนวณกลับไปด้วยว่าอายุขัยกี่วัน ทรงมีความรอบคอบมาก แล้วเราก็โชคดีได้รับประทานของพระราชทาน เช่น ผลไม้ เข็มพระราชทาน ส.ค.ส. ส่งความสุขพระราชทานตลอดทั้งปี ” คุณหมอชลลดาย้อนรำลึกถึงพระกรุณาธิคุณด้วยใบหน้าแช่มชื่น

ในวันที่ 13 ธ.ค. ของทุกปี เริ่มปี 2543 สิบสามได้เป็นเจ้าภาพงานวันคล้ายวันเกิดเสมอ และในวัย 15 ปี 22 วัน สิบสามได้จากไป โดยพระกรุณาเสด็จประทับอุ้มสิบสามไว้ตลอดเวลา จนวาระสุดท้าย ด้วยความรักที่พระองค์มีต่อสุนัขทรงเลี้ยง หลังจากที่สิบสามจากไปนั้น สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอฯ ทรงจัดงานวันคล้ายวันเกิด “ระลึกถึงคุณสิบสาม” เป็นประจำทุกปีที่วังเลอดิส และพระราชทานอนุญาตให้บุคลากรในโรงพยาบาลสัตว์เล็ก คณะสัตวแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ทุกระดับได้รับพระราชทานงานเลี้ยง เนื่องในวันเกิดสุนัขทรงเลี้ยง ยังความปลาบปลื้มให้คณะแพทย์เป็นอย่างมาก จนกระทั่งถึงปี พ.ศ. 2548 ก็หยุดจัด

พระเมตตาต่อสุนัขทรงเลี้ยง

คุณหมอชลลดาเล่าว่า สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอฯ โปรดสุนัขมาก สามารถกอดและจุมพิตสุนัขทรงเลี้ยงได้ และสุนัขทรงเลี้ยงก็รักพระองค์มากด้วยเช่นกัน “สุนัขอยู่ในตำหนักก็รักกันดี แต่หากพระองค์อุ้มสุนัขตัวไหน ก็เริ่มกัดดึงกันลงมา อยากขึ้นไปนั่งตักพระองค์ท่านแทน บางตัวเดินตามพระองค์ตลอดไม่ยอมเล่นกับใคร ดาวที่รักพระองค์มาก เมื่อครั้งพระองค์มีพระอาการประชวร และหายไป 40 วัน ซึ่งนานเกินกว่าเสด็จประพาสต่างประเทศ ดาวซึม ไม่รับประทาน พานจะแย่ เพราะอาเจียน มาตรวจทางร่างกายก็ปกติ เลยแนะนำคุณข้าหลวงพาไปศิริราช ปรากฏหายในวันเดียว ก็เลยพาไปๆ มาๆ ระหว่างโรงพยาบาลกับวัง” ในทางกลับกัน สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอฯ ก็ทรงรักสุนัขเปรียบเสมือนเพื่อน พระองค์ดูแลสุขภาพสุนัขทรงเลี้ยงดีที่สุด ไม่สบายพาไปพบแพทย์เป็นประจำ ไม่เคยทิ้งขวาง

ภาพจากหนังสือสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ กับสุนัขทรงเลี้ยงวังเลอดิส จัดพิมพ์โดยคณะสัตวแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยเพื่อเทิดพระเกียรติ 84 พรรษา ปีพุทธศักราช 2550

หมายเหตุ ภาพจากหนังสือสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ กับสุนัขทรงเลี้ยงวังเลอดิส จัดพิมพ์โดยคณะสัตวแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยเพื่อเทิดพระเกียรติ 84 พรรษา ปีพุทธศักราช 2550